انتقال آب سدامیرکبیر(کرج) از طریق تونل به چه قیمتی؟
طرح انتقال آب از زیر دیواره سد امیرکبیر کرج از طریق تونلی به طول ۳۰ کیلومتر و با قطر ۴ متر از ابتدای دهه سال ۱۳۸۰ به تهران شروع و به همین منظور تصفیه خانه آب در شمال غرب تهران به نام تصفیه خانه ششم توسط آب منطقهای اجراء و فاز یک آن با دبی ۷/۵ متر مکعب در ثانیه (هفت نیم متر مکعب در ثانیه) آماده بهره برداری می باشد.
این طرح از همان ابتدا بدون پیوست زیست محیطی و عدم هماهنگی با ادارات مسئول و کار تحقیقاتی، علمی و تخصصی با هزینه میلیاردی شروع گردید و در هر مقطعی نیز منابع مالی جدیدی به آن تزریق شد. (هرچند اطلاعات کامل و درستی در خصوص این هزینه ها در دست نیست) و بعد از روشن شدن اجرای این طرح و رسانهای شدن آن در مقاطع مختلف تاریخی، توسط فعالان محیط زیست، نهادهای مردمی، بعضی از نمایندگان مجلس و شوراها و حتی مسئولین سیاسی و ادارات مربوطه در کرج و استان البرز مورد مخالفت قرار گرفت، اما شوربختانه نتیجه ای حاصل نشد و در نهایت در تیر ماه سال ۱۳۹۶ از طرف معاونت امور عمرانی استانداری البرز اعلام گردید که این طرح انتقال، جزء مصوبات شورای امنیت ملی است و لازم الاجرا می باشد.
عواقب و مصائبی که اجرای این طرح به همراه خواهد داشت به شرح زیر خواهد بود.
۱- اکوسیستم آبی، پوشش گیاهی، زیستگاه مردم بومی، آبزیان رودخانه به طول ۲۵ کیلومتر (انواع ماهی ها و بخصوص ماهی قزل آلا خال قرمز) آسیب جدی خواهد دید و حتی بعضی از این گونه ها نیز از بین خواهند رفت.
۲- تخریب جبران ناپذیر اولین رودخانه حفاظت شده کشور که ارزش زیستگاهی ارزشمندی در سطح ملی را دارد.
۳- افت شدید سفره های آب زیرزمینی استان و کویری کردن دشت ماهدشت و شهریار تا رودخانه شور و حاشیه استان قم و تبدیل این منطقه به یکی از کانون های گرد و غبار در آینده خواهد شد.
۴- با توجه به افت منابع آب زیرزمینی در استان و به جهت تامین آب شرب و کشاورزی از طریق چاه ها و خروج املاح سنگین (طی یک دهه گذشته عمق چاه ها ۱۲۰ متر به بالای ۲۰۰ متررسیده) به همراه آب، اجرای این پروژه باعث تشدید نابودی خاک و خشک شدن درختان خواهد شد .
۵- در حال حاضر با وجود عدم انتقال آب سد کرج از طریق تونل ساخته شده، بیشتر مناطق دشت استان البرز جزء دشت های ممنوعه از نظر منابع آبی به شمار میآید و نشست زمین در این مناطق روز به روز بیشتر می شود. حال با انتقال آب سد کرج از طریق تونل به تهران، آینده این منطقه را چگونه باید ارزیابی کرد.
۶- انتقال تونلی آب سد کرج تاثیر جبران ناپذیری بر روی یکی از بهترین جاده های شمالی کشور از دیدگاه طبیعت گردی و جهانگردی خواهد گذاشت و موانع ثبت ملی این جاده را دو چندان خواهد کرد و دیگر از ثبت جهانی آن نیز باید چشم پوشید.
۷- با توجه به اینکه منابع تامین آب شرب استان البرز از طریق دو سد کرج و طالقان (حدود ۲۲ درصد ) و ۷۸ درصد باقیمانده از طریق چاه ها تامین می شود، آیا انتقال این آب به تهران، که در حوضه آبریز استان البرز است، جایز می باشد به حوضه دیگری منتقل گردد و در آینده ای نه چندان دور با خشک شدن چاه ها و به خطر انداختن باغ شهر کرج مواجه شود، آیا راهکاری برای آن اندیشیده شده است؟
۸- تاریخ چند دهه گذشته در ایران ثابت کرده که با انتقال آب بین حوضهای و تفکر سازه ای در سطح کلان کشور، مشکل کم آبی و تامین آب هرچند حل نشده است بلکه شدیدا نیز تشدید گردیده است، چون منابع آب محدود و می بایست مدیریت مصرف را اصلاح نمود و انتظار است مدیران ارشد کشور به این مسئله توجه داشته باشند.
تا ساخت سدها و ایجاد تونل ها بر روی رودخانه ها یا انتقال آب بین حوضه ای با هزینه های چند هزار میلیاردی و حیف و میل کردن منابع ارزشمند مالی کشور و تخریب سرزمین ادامه دارد، پاشنه بر روی همین در می چرخد.
کامبیز بختیاری
آبانماه ۹۹