همایش «تجربههایی از کوهنوردی مسئولانه در کشورهای دیگر، با نگاهی با مسائل محیط زیستی دماوند» در روز سوم خرداد در سالن ادارهی کل ورزش استان تهران برگزار شد. این همایش با پیشنهاد کارگروه محیط زیست هیات کوهنوردی استان تهران و انجمن دوستداران دماوندکوه برگزار شد و هیات کوهنوردی استان مازندران، دانشگاه خوارزمی، و انجمن علمی جغرافیا و برنامهریزی روستایی ایران هم در آن مشارکت داشتند.
در همایش، دکتر حمید جلالیان عضو هیات علمی دانشگاه خوارزمی و نایب رییس انجمن دوستداران دماوندکوه با نمایش اسلایدهایی، به طرح مهمترین مشکلات دماوند پرداخت و نظارت ضعیفِ دستگاههای دولتی و رهاشدگی مسئولیت از سوی مدیران منابع طبیعی و میراث فرهنگی، نگاههای سودجویانهی شماری از اهالی منطقه و دستاندرکاران کوهنوردی کشور، و غفلت از کوهنوردی مسئولیتپذیر را از علتهای بروز تخریب و آلودگی در محیط کوهستان دماوند برشمرد. او گفت که سالها است پیشنهاد میدهیم محدودهی «اثر طبیعی ملی» دماوند باید از ارتفاع 2200 متر به بالا باشد که این امر تاکنون محقق نشده است.
عباس محمدی مسئول کارگروه محیط زیست هیات استان تهران و مدیر گروه دیدهبان کوهستانِ انجمن کوهنوردان ایران با اشاره به تجربههایی از کوهپیمایی در آلپها، قراقوروم، و درهی خومبو در هیمالیا، یک راه مؤثر برای مدیریت پسماند و جلوگیری از فرسایش و آلودگی دماوند را مدیریت تعداد افراد و گروههای ورودی به منطقه با الزام آنها به ثبت نام در یک سامانه و رزرو پناهگاه یا چادرگاه دانست. او در پاسخ به کسانی که میگویند این کار بسیار دشوار است، گفت اگر کار با جدیت آغاز شود، پس از چندی همه با موضوع آشنا خواهند شد و به مقررات تمکین خواهند کرد.
عباس علینژاد مربی باسابقهی کوهنوردی، تجربهی خود در منطقهی اورست را با حاضران در میان گذاشت و گفت که ضرورت دارد در دماوند هم مانند اورست ورود به منطقه با نظارت یک دستگاه صورت گیرد و مبلغی ودیعه گرفته شود تا پس از بازگرداندن زباله، مبلغ به فرد یا تیم صعودکننده بازگردانده شود. او تأکید کرد که باید مدیر هر تیم که مسئول جلوگیری از آسیبرسانی به محیط کوهستان و بازگرداندن پسماندهای تیم است، مشخص باشد.
اسماعیل اسماعیلزاده رییس هیات کوهنوردی استان تهران گفت که در کوهستان آکونکاگوا در آرژانتین ودیعهی پانصد دلاری از تیم گرفته میشود و این مبلغ را پس از بازگرداندن پسماندها و فضولات مسترد میکنند. وی دادن حکمهای «مقام سوم کشوری» و طرح سیمرغ (صعود به بلندترین قلههای استانهای کشور) و گواهی مربوط به آن را از عاملهای هجوم بیضابطه به دماوند (و دیگر کوههای کشور) دانست.
از نکتههای مثبت این همایش، مشارکت فعال حاضران در بحثها بود، بهگونه ای که بیش از نیمی از زمان همایش به سخنان حاضران اختصاص یافت. از جمله نظراتی که حاضران بیان کردند، میتوان چند مورد زیر را ذکر کرد:
محمد نوری کوهنورد پیشکسوت: دماوند باید بهعنوان پارک ملی ثبت شود و در آن همهی مقررات ناظر بر پارکهای ملی اِعمال و رعایت شود.
وحید بهرامی عضو باسابقهی باشگاه کوهنوردی دماوند: باید پیگیر تدوین قانون کوهستان باشیم.
دهقان از کوهنوردان اصفهان: اگر از ورود کسانی که دورههای کارآموزی کوهنوردی و یکی دو دورهی دیگر را نگذرانده باشند جلوگیری شود، معضلات دماوند بسیار کاهش خواهد یافت.
عزت عمرانی از بنیانگذاران انجمن دوستداران دماوند کوه: ضروری است که پیگیر ایفای مسئولیتهای قانونی مدیران منابع طبیعی، محیط زیست، و میراث فرهنگی باشیم تا رهاشدگی مسئولیتها و بیقانونیها کاهش یابد.
اختر شاندیز از اعضای باشگاه کوهنوردان آرش: آموزش اصول حفاظت از محیط زیست در مدرسهها میتواند کمک زیادی به حفاظت دماوند و دیگر کوهها کند.
نادر ضرابیان از کوهنوردان باسابقهی لواسان: مدیران کشور در واقع به شماری از مردم که خود را با عنوان «جامعه ی محلی» صاحب یا مالک عرصههای طبیعی میدانند، باج میدهند و تخلفهای گستردهی آنان را نادیده میگیرند که این امر زمینهساز تخریب گستردهی کوهستانها شده است.
مهدی مسچی از انجمن دوستداران دماوند کوه: جلسههای بیشماری با مدیران محلی و استانی و… داشتهایم و مصوبههای خوبی هم تدوین شده، اما در عمل به اجرا درنیامدهاند. برای مثال، با این که بسته شدن یا تخریب کامل جادههای غیرقانونی و غیرضروری در محدودهی دماوند در جلسههای «کارگروه صیانت از دماوند» تصویب شده، اما به بهانههای گوناگون از اجرایی شدن آن خودداری کردهاند.
نظرها و پیشنهادهای دیگری هم از سوی حاضران طرح شد، مانند این که کوهنوردان میتوانند با خودداری داوطلبانه از صعود به دماوند و اعلام این موضوع، زمینهی کاستن از فشار بر این کوه را فراهم کنند. یا این که دورههای آموزش محیط زیست فدراسیون کوهنوردی اصلاح شود تا «کاربردی» و مؤثر گردد. و دیگر این که ارتباطگیری با کارشناسان و استادان دانشگاهها برای افزایش آگاهی علمی کنشگران، و نیز مراجعه به مدیران مسئول حفاظت و مطالبهگری از ایشان بیشتر شود.