دکتر بابک (ابوالفضل) جوادی
بخش نهم: سبک های راهبری
راهبر باید بتواند با تغییر شرایط و پس از شناخت افراد، سبک خود را بهینه کند.
چگونگی نگرش راهبر به اعضا، تیم و موقعیت را سبک راهبری می نامند. به گفته دیگر، شیوه راهبر برای برانگیختن اعضا به همکاری و تلاش تیمی، سبک راهبری نام دارد. دانش راهبری را می توان یاد گرفت اما برای ماهر شدن در این زمینه، شرکت فعال در پروژه های اجرایی – از ساده تا پیچیده – و پذیرش مسئولیت ( از عضو تیم تا راهبر رسمی ) لازم است. سبک راهبری بهینه را باید با توجه به شخصیت و توان فرد، شرایط و موقعیت تیم و وضع محیط برگزید. پس نرمش پذیری و بهره گیری از سبکهای گوناگون راهبری، از ویژگیهای مهم راهبر است.
سبکهای راهبری را بصورتهای گوناگون رده بندی می کنند : با توجه به توان اعضای تیم، می توان سبکهای دستوری، تربیتی، حمایتی و واگذاری را به کار گرفت. به گفته دیگر، بسته به میزان شرکت دادن اعضای تیم در تصمیم گیری، طیفی از سبکهای راهبری پدید می آید. سبک فرد محور (بدون مشارکت) و سبک آزاد (با مشارکت صد در صد) در دو سر این طیف جای می گیرند و در میان آنها، سبکهایی با درجات گوناگون مشارکت اعضا قرار دارند.
میزان واگذاری اختیارات، از مهمترین تفاوتهای میان سبکهای گوناگون راهبری است. واگذاری، از ویژگیهای مهم کار تیمی است که به مدیریت زمان، کمک بسیار می کند. عواملی چون توان و تجربه، انگیزه، اعتماد به خود، شخصیت و … بر میزان واگذاری اختیار به افراد اثرگذارند. برای واگذاری، پیش شرطهایی لازم است که باید آنها را فراهم کرد. پس واگذاری اختیارات، از مهارتهای مهم راهبر است.
بدون تقسیم کار و پخش کردن نقشها و مسئولیتها، تیمی در کار نخواهد بود. بدون واگذاری اختیارات هم، تقسیم کار معنی ندارد. پس واگذاری اختیار، کلید تیم سازی و بهره گیری بهینه از همه توانمندیهای تیم است. واگذاری به عواملی چون انگیزه، توان و مهارتهای ویژه هر عضو و همچنین سرشت و اهمیت مسئولیت مورد نظر بستگی دارد. بدون واگذاری، راهبر در مدیریت زمان و پیشبرد بهینه کار تیمی کامیاب نخواهد بود.
اعضا هم در تیم، نقشهای گوناگونی نشان می دهند که راهبران باید آنها را بشناسند. برخی نقش مخالف دارند، عده ای دنباله رو هستند و برخی گوشه گیرند. راهبر باید سبک خود را با توجه به نقش هر عضو در تیم، اصلاح و بهینه سازد. اتمسفر تیم و برخورد درست راهبر می تواند موجب تغییر نقش افراد و بهبود کارکرد آنها گردد.
واگذاری اختیار، کلید تیم سازی و بهره گیری بهینه از همه توانمندیهای تیم است.
منبع: کتاب « راهبری در طبیعت و کوهستان» – جوادی، ابوالفضل، 1340- انتشارات ایران سنجش- 1395.
« با شرکت در دوره های آموزشی، مهارت حیاتی راهبری و سرپرستی را به دست آوریم.»
